Kombu çayı nereden gelir? Bu soruyu 10 kombu çayı fanına sorun, cevaplar karışık olacaktır. Aynı diğer fermente ürünlerin nasıl ortaya çıktığını, sütü ilk kimin inekten sağdığını bilmediğimiz gibi… Bu tarz besinler çoğunlukla aileden ya da çevreden geçerek jenerasyonlar boyunca devam eder. Elde olan bilgilerden yola çıkarak, kombu çayının 9000 yıl öncesine dayandığı söylenebilir. Hatta birçok araştırma, komşu çayının fermente içecekler ile birlikte ortaya çıktığına işaret eder.
Kombu çayı eski bir Çin sırrı mıdır? Bilinen en eski komşu çayı binlerce yıl öncesine dayanır ve Çin hükümdarı Qin Shi Huangdi’nin komşu çayı içtiği söylenir. Çin’de çayın ve fermente içeceklerin meşhur olduğunu bildiğimize göre, kombu çayının buradan çıkmış olması da büyük olasılıktır. Geleneksel Çin tıbbının 5000 yıldan fazladır dünyada olduğunu, neredeyse her bitkiyi denediklerini düşenecek olursak, komşu çayının da burdan çıkmış olması hiç şaşırtıcı olmaz! Üstelik Çinliler, uzun ömür için yemediklerini bırakmamış, 100 yıllık yumurtalar yemiş ve kuş yuvası çorbaları denemişlerdir! Yani, neden olmasın?
1960’lara gelindiğinde Çin’de neredeyse her evde kombu çayı vardır. O zaman bilinen adları; Deniz Hazinesi, Mide Hazinesi, Deniz Mantarı olarak sayılır. Çin’de doğan ama Japonca duyulan “kambu-cha” kelimesinin kökeni sahiden de Japoncadır. Japonya ve komşu çayı bağlantısının bilinen en meşhur hikayesi ‘Dr. Kombu’dur. Öyle anlatılır ki, Koreli bir doktor olan Dr. Kombu, Japon hükümdarına sihirli bir kür getirir. Yalnız bu hikayede bir tuhaflık vardır çünkü Kombu bir Koreli soyadı değildir! O zamanlar bilinen doktorun adı ‘Komu-ha’dır ki bu da ‘kombu’ya en yakın olan isimdir. Ve ayrıca ‘kombu’ bir yosundur.. Ancak aynı kelime mantar için de kullanılır. Kombu, kahverengi bir yosundur ve sıcak suya konduğunda çay olarak içilir. Japonya’da şimdi kombu çayı, “kōcha kinoko” yani ‘kırmızı çay mantarı’ olarak adlandırılır. Çayın, İpek Yolu ve topraklarını korumaya çalışan Çin, Kore, Japonya ve Rusya arasındaki savaşlar sırasında yayıldığı da tahminler arasındadır. Örneğin Rusya’da komşu çayına, ‘čajnyj grib’ yani ‘çay mantarı’ denir. İkinci Dünya Savaşı’nda bir Rus köylüsü kombu çayını yaralı askerler tedavi etme amacıyla kullanmayı önerir, buradan Almanya’ya ve tüm Rusya’ya kanser hastalarını, mide ve diyabet sorunu olan hastaları iyileştirmek için kullanılmaya başlar. İtalyan elitlerine kadar gider kombu çayı ve İtalyan pop yıldızı Renato Carosone’nin 1955 hiti “Stu Fungo Cinese” yani ‘Çin Mantarı’ şarkısıyla sahne ışıklarını yakalar! Şarkıda şöyle der, “Artık ilaca ihtiyacım yok! O büyüyor, büyüyor, büyüyor… Mantarlarınızı her sabah tüketin!”
1960’larda İsviçre’de yapılan araştırmalarda kombu çayı içmenin faydaları araştırılır ve popülaritesine popülarite katılır. 1980’lerde Sovyetler birliği topraklarını eriten Çernobil ile ilgili yapılan araştırmalarda ise şu sonuç çıkar; Çernobil’den en çok kadınlar etkilenir. Etkilenmeyen kadınların ise kombu çayı tüketmiş olduğu gözlemlenir, çoğu da daha yaşlı olanlardır. Yani geçmişten gelen bir gelenek, hayat kurtarır.
Ve gelelim modern zamanlara… Zaman içinde Avrupa’ya yayılan, 2000’lerin başından beri Avusturalya ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de popüler hale gelen kombu çayının hem tarihine hem de faydalarına dair araştırmalar devam ediyor. Biz ise bu sırada tarihin en eski fermente içeceklerinden birini tüketerek, bir içeceğin evrimini canlı olarak yaşıyor ve yaşatıyoruz.
